محوطه ساختمان به فضایی اطلاق می‌شود که در اطراف یک ساختمان قرار دارد و می‌تواند شامل بخش‌های مختلفی از جمله حیاط، باغ، پارکینگ، مسیرهای پیاده‌روی، فضاهای سبز، و دیگر اجزای طراحی منظر باشد. طراحی محوطه نقش مهمی در زیبایی، عملکرد و راحتی محیط زندگی یا کاری ایفا می‌کند. به طور کلی، محوطه ساختمان می‌تواند به دو دسته فضای داخلی و فضای خارجی تقسیم شود.

1. فضای داخلی محوطه

این بخش معمولاً شامل فضاهایی است که در داخل دیوارهای محوطه و یا داخل ساختمان قرار دارند و می‌توانند برای تفریح، استراحت یا دسترسی به امکانات مختلف طراحی شوند. از جمله این فضاها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • حیاط داخلی: فضایی باز که معمولاً برای استراحت و سرگرمی یا برگزاری مراسمات کوچک استفاده می‌شود.

  • پارکینگ: فضای اختصاصی برای پارک کردن خودروها، که می‌تواند در حیاط یا زیرزمین ساختمان قرار گیرد.

  • مناطق بازی یا استراحت: در پروژه‌های مسکونی، محوطه‌های کوچک بازی یا فضای نشیمن برای ایجاد راحتی بیشتر برای ساکنان.

2. فضای خارجی محوطه

فضای خارجی ساختمان به همه بخش‌هایی اشاره دارد که در خارج از ساختمان قرار دارند و به منظور زیباتر کردن، تقویت عملکرد ساختمان، و ایجاد یک محیط سالم و راحت طراحی می‌شوند. این بخش شامل موارد زیر است:

  • فضای سبز و باغچه‌ها: ایجاد فضاهای سبز در محوطه ساختمان با استفاده از گیاهان، درختان، و گل‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت هوا، کاهش آلودگی صوتی، و زیبایی محیط کمک کند.

  • مسیرهای پیاده‌روی و خیابان‌های دسترسی: طراحی مسیرهای صاف و بدون مانع برای دسترسی راحت‌تر به ساختمان‌ها و بخش‌های مختلف محوطه.

  • آبنما و فواره‌ها: برای زیباسازی محیط و ایجاد فضایی آرامش‌بخش و دلپذیر.

  • نورپردازی محوطه: نصب چراغ‌ها و نورپردازی‌های خاص برای زیباسازی محوطه و فراهم آوردن ایمنی در شب.

  • فضاهای تفریحی: ممکن است شامل استخر شنا، فضای ورزشی، یا زمین بازی باشد.

3. عوامل مؤثر در طراحی محوطه ساختمان

طراحی محوطه باید با توجه به نیازها و ویژگی‌های خاص هر ساختمان و موقعیت مکانی آن انجام گیرد. برخی از این عوامل عبارتند از:

  • کاربرد ساختمان: مثلاً ساختمان‌های مسکونی، تجاری، اداری یا ترکیبی ممکن است نیازهای متفاوتی برای طراحی محوطه داشته باشند.

  • اقلیم و شرایط جوی: نوع گیاهان و مصالحی که در محوطه استفاده می‌شود باید با شرایط اقلیمی منطقه سازگار باشد.

  • ایمنی و دسترسی: طراحی محوطه باید ایمن باشد و دسترسی آسان به ساختمان و فضاهای مختلف فراهم آورد.

  • زیبایی‌شناسی: توجه به طراحی منظر و زیبایی محوطه می‌تواند تأثیر زیادی در جذابیت و رضایت ساکنان یا کاربران آن داشته باشد.

در نهایت، طراحی محوطه ساختمان باید هماهنگ با معماری و عملکرد ساختمان باشد و هدف اصلی آن فراهم آوردن محیطی دلپذیر، ایمن و کاربردی برای استفاده‌کنندگان است.